Nga: Urooba Jamal/ VICE

Në fillim të korrikut, Ana Lopez *, e cila jeton në një vend në Amerikën e Jugut, vendosi që të mos e përballonte më. Pas një debati të nxehtë me babanë e saj abuziv, ai e mbajti atë poshtë dhe tentoi ta mbysë. Ndërsa ajo e pa atë, kuptoi se kërcënimi i pandemisë nuk ishte asgjë në krahasim me rrezikun me të cilin përballej nëse ajo mbetej e mbyllur në apartamentin e vogël që ndante me të. “Ndihesha e sigurt për sa i përket virusit,” më tha Lopez. “Nuk ndjehesha e sigurtë të pija ujë në kuzhinë“. Ajo mori vendimin të largohej shpejt, duke marrë me qira një apartament dy orë larg.

Përtej Atlantikut, Maureen Bailey nga Rrjeti i Forcave të Brendshme (ISN), një organizatë me qendër në Londër që ndihmon viktimat e dhunës në familje, kujtoi bisedat që ajo kishte pasur me një grua që nga implementimi i bllokimit.

“Kur qeveria në Britani të Madhe tha qendroni brenda dhe mos dilni, ajo u tmerrua,” thotë Bailey, duke shpjeguar se gruaja ende jetonte në shtëpi me dhunuesin e saj. “Ajo më merrte në telefon përgjatë orës së pushimit që kishte për të bërë pazar dhe thoshte, ‘Maureen, kjo një orë është si një gjë që të jep jetë për mua vetëm që të jem në gjendje të flas me ty.”

Këto situata janë zor një përjashtim. Vendet në të gjithë botën po shohin një ngërç në rastet e dhunës në familje që nga pandemia që solli mbylljen, paraburgime dhe masa të tjera për distancimin shoqëror. Sipas gjurmuesit të Dhunës gjatë COVID-19, dhuna në familje ishte kategoria e vetme më e raportuar e dhunës në të gjithë botën nga janari deri në majin e vitit 2020. Dhe nuk ka gjasa të ofrojë ndonjë përparim më të mirë: Fondi i Popullit i Kombeve të Bashkuara parashikon që globalisht, do të ketë të paktën 15 milion më shumë raste të dhunës në familje për çdo tre muaj mbyllje. Si përgjigje, qeveritë, shoqëria civile dhe organizatat e grave kanë përdorur në një numër mënyrash për të trajtuar atë që po përshkruhet si një “pandemi e dyfishtë”.

Strehë të sigurta

Gjetja e strehëve të përshtatshme të sigurta është një përparësi për reaguesit ndaj viktimave të dhunës në familje. Vende si Franca dhe Rusia kanë shndërruar disa hotele bosh në streha për gratë që i shpëtojnë dhunës, veçanërisht pasi strehëzat në shumë vende janë në kapacitetin e pikut. Për më tepër, si hotelet, edhe farmacitë po përshtaten për të ndihmuar viktimat. Në Francë, Gjermani, Itali, Norvegji, Spanjë, Kili dhe Argjentinë, farmacitë janë bërë një strehë ku viktimat mund të marrin ndihmë duke shqiptuar  kodin “maskë 19”.

Mbyllja brenda shtëpive ka ndihmuar Elin të ketë një mjedis më të sigurt në shtëpi. Megjithëse ajo e kishte lënë abuzuesin përpara se të fillonin masat në Mbretërinë e Bashkuar, Bailey ndihmoi gruan e re dhe dy fëmijët e saj të lëviznin më pranë nevojave që i duheshin. Ajo ishte vendosur në banesë larg çdo dyqani dhe farmacie. Duheshin masat e ndërmarra për mbylljen brenda shtëpive, sic ishin opsionet e kufizuara të tranzitit për autoritetet në mënyrë që të konsideronin zhvendosjen. “Pa COVID nuk ishte e mundur t’i shpjegoja [autoriteteve] situatën time,” thotë Eli.

Ky shqetësim për hapësira më të sigurta ka një avokat në Kisumu, një qytet në Kenian perëndimore, duke shpresuar të krijojë një strehë më të gjatë për viktimat. “Shumica e shtëpive të sigurta e mbajnë të mbijetuarin vetëm për një javë,” tha Beryl Adhiambo nga Shoqëria Feministe Kisumu, duke shpjeguar se në Kenia nuk u ofrojnë viktimave shërbime të tilla si mbështetje financiare ose psikosociale. “Kështu që [të mbijetuarit] thjesht përfundojnë duke shkuar përsëri tek të njëjtët dhunues.“

Adhiambo parashikon një hapësirë që do të plotësonte këtë boshllëk në qytet, dhe në atë mund të përfshihen “gratë, gratë trans, personat trans dhe jo-pajtues gjinor”, si dhe njerëzit më të dashur. “Ndonjëherë është edhe më e vështirë t’i shpjegosh policisë se një lezbike është rrahur [nga partnerja e saj],” shpjegoi ajo.

Ndërkohë, grupi i Adhiambo ka krijuar një fond të ndihmës së ndërsjellë për të mbështetur viktimat e prekura nga shtetrrethimi i epokës koronavirus të Kenias, duke u partnerizuar gjithashtu me qeverinë lokale për të ngritur një qendër shërimi

Ndalimet e alkoolit 

Diku tjetër në kontinent, në Afrikën e Jugut, një ndalim i dytë i alkoolit hyri në fuqi javën e kaluar. Qeveria ka cituar frenimin e dhunës në familje si një arsye për ndalimin e alkoolit. U hoq pjesërisht në 1 qershor, tre muaj pasi u krijua për herë të parë.

Sipas Joy Lange, i cili drejton lëvizjen ” Western Cape Women’s Shelter”, heqja e ndalimit të alkoolit rezultoi në rritje të rasteve të dhunës në familje.

“Kur u hoq ndalimi i alkoolit, ne pamë një rritje të menjëhershme të grave që hynin [në strehëzat tona],” shpjegoi Lalange. “Ne e dimë që studimi na thotë se ka një lidhje midis dhunës në familje dhe abuzimit me alkoolin“.

Tajlanda, India, shteti Tabasco, Meksika dhe kryeqyteti i Greenland Nuuk, gjithashtu kanë pasur ndalime të alkoolit këtë vit, me frenimin e dhunës në familje dhënë gjithashtu si një justifikim i pjesshëm.

Sipas disa avokatëve në Indi, megjithatë, nivelet e dhunës në familje atje para dhe pas ndalimit kanë mbetur të njëjta. “Ata do të abuzojnë me gratë kur ata kishin alkool, dhe tani ata po abuzojnë sepse nuk kanë alkool,” tha drejtori i programit të bamirësisë Mumbai, Sayha Nayreen Daruwalla për Reuters

TEKNOLOGJIA

Në Amerikën e Jugut, teknologjia po shfrytëzohet për të ndihmuar viktimat. Në Brazil, shumë nga kjo punë po bëhet nga organizatat e shoqërisë civile në vend të mosveprimit të qeverisë federale, sipas Ana Addobbati. Addobbati, drejtori i përgjithshëm i “Social Good Brasil” dhe themeluesi i Ëomen Friendly, tha që megjithëse Brazili ka një sistem qeverisjeje shumë të centralizuar, që nga pandemia, shteteve u është dashur të rriten. Në Rio de Janeiro, kjo ka rezultuar në një sistem që është vendosur, ku viktimat e dhunës në familje mund të plotësojnë një raport në internet.

Avon, kompania globale e bukurisë, e cila u ble nga kompania braziliane Natura në fillim të vitit 2020, gjithashtu ka përhapur video informuese përmes WhatsApp duke këshilluar viktimat se si të gjejnë burime si strehëzat. Videot fillojnë me përmbajtje të lidhura me bukurinë. Më pas udhëzon shikuesit të vendosin kufje përpara se të shkëmbejnë informacione që lidhen me dhunën në familje, shpjegon Addobbati.

WhatsApp ka qenë gjithashtu platforma e zgjedhur për të ashtuquajturin rrjetin e drejtësisë në vend, nga 700 vullnetarë që ofrojnë ndihmë mjekësore, juridike dhe psikologjike.

Diku tjetër, teknologjia gjithashtu po luan një rol. Në Yiwu, Kinë, qeveria ka nisur një bazë të dhënash ku banorët mund të kontrollojnë nëse partneri i tyre ka një histori abuzimi në familje. Në Itali, policia italiane ka përshtatur një aplikacion që u krijua fillimisht për të raportuar ngacmimin në shkolla për të lejuar tani viktimat të kontaktojnë policinë pa dijeninë e partnerit të tyre.

ZGJIDHJET

Në Londër, Jackie është një tjetër grua që organizata Bailey ka ndihmuar në muajt e fundit. “Unë isha pak a shumë në izolim për nëntë vjet,” thotë Jackie, duke iu referuar ish-partnerit të saj abuziv. “[Të qenit i izoluar] nuk ishte aq e vështirë për t’u mësuar,” thotë ajo.

Mbështetja e ISN ka qenë shpëtimi i Jackie. “Unë mendoj se nëse nuk do ta kisha [rrjetin] gjatë izolimit, nuk do të doja të them se si do të isha tani,” thotë ajo.

Në Amerikën e Jugut, Lopez gjithashtu ka arritur të largohet nga dhunuesi i saj – por pa kërkuar ndihmë profesionale. Ajo u rrit në SH.B.A., kështu që një sistem juridik i panjohur i shoqëruar me një pengesë gjuhësore e ka bërë të vështirë për të që ta bëjë këtë, duke e lënë të zhveshur kompleksitetin e përballjes me sfidën e trajtimit të dhunës në familje.

Lopez tani është duke punuar për të zhvendosur fajin për dhunën e familjes së saj nga vetja: “Unë mendoj se pas një jete të gjatë të këtyre lloj situatave, duhet të prioritizoj sigurinë time.”

* Emri është ndryshuar për të mbrojtur identitetin

Erisa Kryeziu