Më shumë se 450 gazetarë u mblodhën gjatë Forumit vjetor të 11-të të Reporterëve Arabë për Gazetarinë Investigative në Jordani gjatë fillimit të këtij muaji. Mbledhja ndodhi rreth dy muaj pasi gazetari Jamal Khashoggi u vra brutalisht në konsullatën e Arabisë Saudite në Stamboll, ndërkohë që detajet për vrasjen e tij vazhdonin të dilnin në sipërfaqe.Vendet e këtij rajoni, duke përfshirë: Sudanin, Irakun, Egjiptin, Sirinë, Arabinë Saudite dhe Jemenin, janë konsideruar si vendet më të rrezikshme në botë për reporterët, sipas Reporterëve pa Kufinj.Gjatë konferencës pjesëmarrësit shprehën shqetësimin se shtypi arab është duke u përballur me probleme të rënda dhe serioze në rajon, duke përfshirë: burgimin, censurën, dhe vrasjet.
Editorët e Khashoggit, Fred Hiatt dhe Karen Attiah e hapën sesionin me një mesazh të regjistruar për të nderuar gazetarin e vrarë.”Ai ishte jashtëzakonisht i ngrohtë, i sjellshëm dhe bujar”, tha Attiah në konferencë nëpërmjet videos nga Shtetet e Bashkuara. “Nëse kjo i ndodhi Khashoggi-t, atëherë mund t’i ndodhë gjithsecilit prej nesh”.”Nëse një gazetar vritet, ky është një kërcënim për këdo”, shtoi Haitti.Para fjalimit pjesëmarrësit mbajtën një minutë heshtje për të kujtuar Khashoggi-n.
“Por, shqetësimet për botën e gazetarisë në rajon, shkojnë përtej vrasjes së Khashoggi-t” , tha Rana Sabbagh, drejtoresha ekzekutive e ARIJ.
“Kjo po ndodh pothuajse përditë në të gjitha pjesët e botës arabe. Ne jetojmë përditë midis represionit dhe kërcënimeve për humbjen e vendit të punës por edhe midis faktit se mund të vritemi sa herë që përpiqemi të zbulojmë të vërtetën.”
“Liria e shtypit në Tunizi, është mirë në Tunizi, por ka shumë presione. Kolegu im tunizian, i ulur në krahun tim më pëshpëriti në vesh : Ne jemi më mirë se sa shumë vende të tjera arabe, por jemi duke u përballur me sfida ligjore në rritje, çdo ditë. Fushatat e marrëdhënieve me publikun e bëjnë Tunizinë të duket si parajsë për lirinë e shtypit dhe kjo e kërcënon punën tonë sidomos që kur organizatat ndërkombëtare për të drejtat e njeriut janë duke na injoruar sepse ne jemi më mirë se sa të tjerët në sytë e tyre. ”
Sabbagh e vazhdoi listën e saj të shqetësimeve duke adresuar Jordaninë kur foli për legjislacionin e ri për të ashtuquajturat krime të censurës. Një draft për krimet kibernetike është duke u përpunuar, i cili mund të dënojë këdo që poston diçka në Facebook ose në Twitter që autoritetet mund ta keqinterpretojnë. 95% e gazetarëve nga Jordania e pranojnë vetë -censurën.
Në Jemen 26 gazetarë lokalë janë vrarë dhe 13 janë burgosur që kur filloi lufta në vitin 2015 sipas Khaled Al Haroji, zëvendës shefit të gazetës Al-Thaëra.”Kishte tre gazeta të përditshme në Jemen dhe 300 të tjera (publikime), të gjitha kanë ndaluar për shkak të vrasjeve, kërcënimeve, torturave dhe abuzime të tjera të ndryshme”, tha Al Haroji.
Egjipti dhe Siria
Ndërkohë Lina Attalah , kryeredaktorja e Mada Masr, tha se gazetarët në Egjipt u përballën me një vit të vështirë, me sulme legale ndaj lirisë së shtypit, diçka që u theksua dhe në raportin e Reporterëve pa Kufinj. Ajo foli edhe për ligjin e fundit për krimet kibernetike në Egjipt i cili nuk kufizohet vetëm tek media tradicionale, por shtrihet tek çdo platformë sociale online që i kalon 5000 ndjekës. Përtej sfidave ligjore Egjipti vazhdon të jetë një nga shtetet që ka burgosur më shumë gazetarë dhe komentatorë të cilët shprehnin pikëpamje kontroversiale në median sociale.
Lina Chawaf, editore e Radio Rozana adresoi vrasjet e 11 punonjësve të medias të ndodhura në Siri në vitin 2018. “Pas gjithë ushtrimeve për sigurinë fizike dhe elektronike të gazetarëve, a janë të mjaftueshme përpjekjet? Kush i mbështet familjet e gazetarëve pas vdekjes? “Shawaf theksoi rëndësinë e parandalimit të vdekjeve të gazetarëve dhe jo suportin pasi ajo ndodh.
“Life on the edge” – photos of journalists killed in the Middle East. Young, old. Women. men. Just trying to do their job. Sad but inspiring start to #ARIJ18 Arab Reporters for Investigative Journalism conference in Jordan. pic.twitter.com/9Vs9eMD67a
— Julian Sher (@juliansher) November 30, 2018
Mungesa e mbështetjes
Hazem Al-Amin, një gazetar libanez dhe bashkëthemelues i një media jofitimprurëse , Daraj, tha në një intervistë për GIJN (Global Investigative Journalism Network): “Për shkak të rregullave (strikte), të gazetarëve arabë brenda shteteve të tyre, ata e kanë shumë të vështirë për të publikuar investigimet e tyre. Daraj është një platformë e hapur që ata të publikojnë punën e tyre , por edhe ne kemi nevojë për një lloj suporti. Institucionet kryesore arabe që kanë mundësinë për të na financuar dhe mbështetur, dhe iniciativa të tjera të ngjashme, kanë përgjithësisht agjenda politike dhe është e vështirë për të bashkëpunuar me ata. Nëse e asocion emrin me ata do të thotë që beson në standardet e tyre editoriale.”
Rreziku për gazetarët në këtë rajon u theksua javën pasuese të konferencës. Bazuar në faqen e tij të Facebook, Al -Amin, u ndalua nga policia për një artikull të publikuar disa muaj më parë te Daraj. Ai u lirua pak kohë më vonë.
Sfida për të gjetur mbështetës të medias në botën arabe u reflektua në atë se çfarë ndodhi me një nga fituesit e ARIJ18.
Saleck Zeid një gazetar i cili fitoi çmimin për gazetarinë investigative për një artikull të shkurtër në lidhje me problemin e skllavërisë në shtetin e tij, nuk mund të gjente media lokale për të publikuar investigimin e tij. Ai përfundoi duke e publikuar në faqen e tij të Facebook. Ndërkohë që Omer Ashikh, një gazetar sudanez i cili investigoi për figurat e larta në vendin e tij, ka ngecur akoma në Jordani, ku ishte për të ndjekur forumin, sepse ka frikë të kthehet në vendin e tij për shkak të kërcënimeve me vdekje të mara gjatë muajit të fundit.
Ashikh,u hoq nga puna në gazetën për të cilën punonte për shkak se në një artikull që publikoi, përmendte emrin e një prej zotëruesve të publikimit.
Fituesit e çmimeve nga Mauritania, Egjipti, Jemeni dhe Rripi i Gazës, ekspozuan abuzimet me të drejtat e njeriut, skllavërinë dhe korrupsionin në komunitetet ku jetojnë, dhe u nderuan për punën e tyre kurajoze dhe të jashtëzakonshme në rajon, duke theksuar rëndësinë e të kërkuarit të së vërtetës, pavarësisht çdo sfide.
Burimi: Global Investigatibe Journalism Network
Përshtati dhe përktheu: Citizens Channel.
